De truffel, ofwel ‘Tartufo’ in het Italiaans, is een knolvormige zwam of paddestoel. De truffel nestelt zich tussen de wortels van diverse bomen, zoals eiken, populieren, haagbeuken of hazelnootstruiken. Wat de groei van de truffel bijzonder maakt, is dat de sporen van de truffel onder het oppervlak groeien en verspreid worden door insecten en maden. Dit in tegenstelling tot sporen van de meeste vegetatie die door wind of regen verspreid worden.
De groei van de truffel
Planten voeden en groeien door de vorming van chlorofyl (of: bladgroei). Chlorofyl vangt licht op en zet dit om in (chemische) energie, wat fotosynthese mogelijk maakt. Een paddenstoel, vormt geen chlorofyl. Hierdoor zijn paddestoelen aangewezen om te groeien door middel van andere planten of bomen. Zo ook de truffel. De truffel moet in symbiose groeien: een ecologische interactie waarbij zowel de paddestoel, als de plant of boom voordeel hebben van de interactie. Hierin gebruikt de paddestoel of zwam belangrijke organische stoffen van de boom. De boom kan op zijn beurt gemakkelijker water en voedingsstoffen uit de bodem opnemen door het gebruik van de zwamdraden uitgeleend door de paddestoel. Deze samenlevingsvorm van schimmels en planten heet een mycorrhiza.
De truffel: bijzonder en ongewoon
De truffel is al van oudsher een mysterieus en intrigerend ingrediënt. De truffel groeit namelijk volledig onder de grond, hoogst ongebruikelijk op zichzelf en is van zwarte kleur. Dit is uiterst ongewoon voor een levende plant. De knolvormige is een van de weinige plantensoorten die alleen ‘s winters tot volledige ontwikkeling komt. Er zijn verschillende soorten truffels. In dit blog kun je lezen welke truffelsoorten er zijn. Elke truffelsoort kent ook een specifieke periode waarin het groeit. Zie ook dit blog, waarin de de truffel kalender toegelicht wordt.
Truffel kweken
Verscheidene pogingen om de truffel kunstmatig te vermeerderen of te telen zijn tot op heden nog geen succes gebleken. Om de truffel tot zijn recht te laten komen, moet het groeien en leven onder de perfecte omstandigheden:
- De bodem moet van nature kalkrijk zijn en natuurlijk kalk bevatten, en;
- In mediterraans klimaat groeien met een zachte winter en een hete zomer, waarin wel de nodige neerslag valt.
Tot dusver zijn deze omstandigheden voor de telers van de truffel nog lastig na te bootsen. Dat betekent dat liefhebbers nog steeds aangewezen zijn op de professionele truffeljager, waarbij iedere truffel verwerkingsfabriek afhankelijk is van wat de beroeps-en gelegenheid verzamelaars aanbieden.